Is er een correlatie tussen ondernemerschap en burn-out? Uit een onderzoek van FNV Zelfstandigen (2007) bleek dat een burn-out voor veel mensen een aanleiding is om een eigen zaak te beginnen. Maar liefst één derde van de zzp-ers startte hun bedrijf na een burn-out. Het voornaamste argument was dat mensen hiermee hun eigen tijd en regels kunnen bepalen.
Deze trend herkennen we ook in de praktijk. Veel mensen, vrouwen die wij spreken zijn na een burn-out voor zichzelf begonnen zijn. Maar je eigen koers kunnen bepalen is geen garantie op het uitblijven van een burn-out, zeker niet in de hectiek van het ondernemerschap. En de gevolgen van burn-out zijn groot voor een zelfstandige. Daarom een verdieping in het verschijnsel burn-out, hoe je het herkent en vooral hoe je het kunt voorkomen.
Wat is een burn-out?
Een burn-out wordt meestal gedefinieerd als een gevolg van te lang aangehouden (werk)stress en uit zich in een gevoel van onmacht, hopeloosheid, uitputting, frustratie en leegheid. Burn-out is het eindstadium van een proces en geen ziekte. Juist gezonde mensen die altijd goed functioneerden, zijn vatbaar voor een burn-out:
“Burn-out is een stoornis die wordt gekenmerkt door gevoelens van uitputting van lichaam en geest. Het ontstaat vaak in een periode van extreme stress, na zeer ingrijpende gebeurtenissen (life events) of gebeurtenissen die kort na elkaar plaats hebben gevonden zonder dat er een fase van herstel heeft kunnen optreden. Degenen die aan burn-out lijden, hebben vaak de neiging om in perioden van stress juist door te gaan en onvoldoende aandacht aan zichzelf te besteden.”
Hoe herken je de symptomen?
Een burn-out kan de volgende symptomen hebben:
- Onrust
- Paniekaanvallen
- Irritatie
- Weerzin tegen het werk
- Veel ruzie maken
- Zich terug trekken
- Veelvuldig of permanent ziek melden
- Uitputting
- Algeheel gevoel van malaise
- Slaapstoornissen
- Gespannen spieren
- Hoofdpijn
- Hyperventilatie
- Klachten aan het bewegingsapparaat
Het belangrijkste verschijnsel is vermoeidheid. Mensen met een burn-out leven van weekend naar weekend. Zij hebben slaapproblemen, omdat ze nog bezig zijn met zaken die zij gedaan hebben of nog moeten doen. Aan het einde van de periode van overbelasting hebben zij het gevoel uitgeput te zijn en weinig meer aan te kunnen.
Behoor jij tot de risicogroep?
Niet iedereen die bovenstaande klachten heeft, heeft te maken met een burn-out. Dit is namelijk van meerdere factoren afhankelijk, zoals o.a. jouw conditie, karakter, opvoeding en omgeving. Ook speelt je persoonlijke veerkracht en stressbestendigheid een belangrijke rol: hoe ga je om met klachten en vervelende gebeurtenissen?
Een burn-out vindt niet, zoals veel mensen denken, plaats vanuit het werk, maar komt doorgaans wel vaak op de werkvloer voor. De risicogroepen kun je in 8 groepen opdelen:
- De perfectionisten: Mensen die carrièregericht zijn, veel verantwoordelijkheidsgevoel dragen en geen fouten willen maken.
- De hardwerkers met privéspanningen: Mensen die te maken krijgen met nare privé -omstandigheden. Er zijn geen ontspanningsmomenten meer en het concentratievermogen neemt af.
- De stabiliteitzoekers: Mensen die slecht tegen veranderingen kunnen in leef- of werkomstandigheden.
- De uitsteller: Mensen die weinig besef hebben van tijd, van alles uitstellen en met alles te laat zijn. Problemen stapelen zich op en het overzicht raakt verloren.
- De veiligheidzoekers: Degenen die in alles hun veiligheid zoeken (werk, functie, financiële afhankelijkheid, partner, gezin) en dan plots met onveiligheid geconfronteerd worden.
- De grenzenlozen: Mensen die een grote verantwoordelijkheidsgevoel dragen, iedereen tevreden willen stellen, zich snel schuldig voelen, geen ‘nee’ kunnen zeggen en vooral veel piekeren en malen.
- De sterk gedrevenen: Mensen die dubbele snelheden draaien, ze realiseren ontzettend veel in korte tijd. Ze racen altijd tegen de klok; hebben het gevoel dat er te weinig minuten in een uur zijn, te weinig uren in een dag, te weinig dagen in een week.
- De dubbeldienstdraaiers:Helaas vaak nog steeds vooral de vrouwen, die zich op het werk moeten blijven bewijzen en thuis de grootste verantwoordelijkheid dragen.
Burnout: test (informeel) je vatbaarheid!
Het zijn dus juist niet de ‘gevoeligen’ onder ons, maar vaak juist de presterende, wilskrachtige, perfectionistische, verantwoordelijkheidsvoelende en harde werkers die vatbaar zijn voor een burn-out. Een herkenbare profiel voor de ondernemers onder ons?
Test hier of je vatbaar bent voor een (aankomende) burn-out:
Bij 123test.nl om te testen of je de verschijnselen van een burnout hebt en op de site stresstest om met een snelle, informele test te kijken hoe het met je burn-out niveau is.
Hoe voorkom je een burn-out?
Wees realistisch
Stel geen onmogelijke of te hoge eisen, waardoor je krom moet liggen om je zaken te realiseren.
Verwacht niet teveel van anderen
Wat je geeft, krijg je niet altijd terug. Soms steek je erg veel energie in iets, wat niet of nauwelijks de waardering oplevert die je had verwacht. Voorkom dus teleurstellingen.
Geniet van je werk
Probeer voldoening te halen uit factoren als fijne collega’s, leuk bedrijfscultuur, mooi product, goed salaris, maatschappelijk karakter, bezig zijn met hobby als werk.
Praat met de mensen om je heen
Bespreek het met anderen als er zich heftige gebeurtenissen voordoen zodat je het een plek kan geven. Zoek lotgenoten en leer van hen. Zorg voor een uitlaatklep en krop het vooral niet op.
Luister naar je lichaam
Stress vermindert je weerstand en kan zich uiten in lichamelijke klachten. Heb je last van aanhoudende symptomen als hoofdpijn, irritatie, slaapstoornissen, paniekaanvallen of concentratieproblemen, ontken die vooral niet en zoek naar de oorzaak.
Luister naar anderen
Mensen die naar een burn-out dreigen, erkennen dit vaak niet. Als je omgeving je waarschuwt, kunnen dit tekenen zijn. Schuif dat niet zonder nadenken aan de kant.
Zorg voor momenten van ontspanning
Wees zuinig met je energie. Zorg dat je agenda niet overvol staat, laat bewust momenten vrij, zonder afspraken. Neem vakanties en durf soms ook eens “nee” te zeggen tegen opdrachten, werk of afspraken.
Zorg voor voldoende beweging
Ga wat vaker lopen of fietsen. Word lid van een sportvereniging, want beweging is goed voor zowel lichaam als geest.