Franchise: een magische formule?

Je wilt voor jezelf beginnen, maar je hebt nog geen concreet idee. Of misschien heb je wel een idee of een branche voor ogen, maar wil je meteen van start, zonder te veel tijd te verdoen met alles wat in de startfase van een onderneming om de hoek komt kijken. Dan is je aansluiten bij een franchise-formule met een bewezen concept waarschijnlijk dé oplossing voor jou.

Je hoeft je niet meer te buigen over bijvoorbeeld je marketing, het opzetten van je bedrijf en het ontwikkelen van je eigen stijl. Daar is vaak allemaal al goed over nagedacht. Je kunt je direct richten op het runnen van je eigen bedrijf!

Wat is een franchise?

Een ‘franchise’ is, kort door de bocht, een samenwerking tussen een bedrijf (de franchisegever) en een persoon of groep personen (de frnachisenemers). De franchisegever geeft het merk van zijn of haar formule, de handelsnaam, en de bedrijfsvoering aan de franchisenemer in gebruik, in vakjargon: ‘in licentie’. De franchisegever en de franchisenemer manken afspraken die in een contract, de franchiseovereenkomst, worden vastgelegd.

De franchisegever steunt jou als franchisenemer en heeft in sommige gevallen zeggenschap over hoe je te werk gaat onder de merknaam. Voor het gebruik van de handelsnaam en de bedrijfsvoering betaal je doorgaans een eenmalig bedrag (het entreegeld) en een telkens terugkerende bijdrage (royalty).

Franchisegever en franchisenemer: wie doet wat?

Er bestaat een efficiënte taakverdeling tussen franchisenemer en franchisegever. Beide partijen doen vooral dat waar zij goed in zijn. Als franchisenemer hou je je vooral bezig met de operationele taken, zoals de verkoop en de dagelijkse gang van zaken binnen je eigen onderneming. Voor de franchisegever ligt het accent op de marketing en de aansturing van de totale organisatie. Natuurlijk werk je daarbij samen voor een gemeenschappelijk doel: een zo optimaal mogelijk resultaat behalen.

De toegevoegde waarde van franchise

Franchising blijkt een zeer succesvolle manier van ondernemen te zijn. Het fenomeen groeit in Nederland nog steeds. Onderzoek heeft uitgewezen dat:

de slagingskans van startende ondernemers in franchiseverband rond de 90% ligt
in franchiseverband gemiddeld betere resultaten worden gerealiseerd dan bij niet-samenwerkende zelfstandige ondernemers.

Het succes van franchising is goed te verklaren. Je kunt je als franchisenemer helemaal concentreren op datgene waar je goed in bent, de praktische en de commerciële kant van je bedrijf. De franchisegever zorgt voor ondersteuning op allerlei gebieden waar jij niet de tijd, het geld en/of de interesse voor heeft.

Wat kost dat, franchising?

Voor het gebruik van de door de franchisegever ontwikkelde formule, betaal je als franchisenemer vergoedingen aan de franchise-organisatie. De wijze waarop dit gebeurt en de hoogte van deze vergoedingen verschillen sterk per franchiseformule. Dit zijn de meest voorkomende vergoedingen:

Entree-fee
Deze vergoeding wordt in rekening gebracht als vergoeding voor de investeringen, zowel in tijd als in geld, die de franchiseorganisatie heeft gedaan om het concept te ontwikkelen. Ook wordt een deel van de kosten voor het opstarten van jouw vestiging hiermee betaald. Het is een eenmalig bedrag, dat je over het algemeen ineens betaalt bij de start van de samenwerking.

Royalty (of franchisevergoeding / franchisebijdrage)
De franchisegever zal de formule moeten onderhouden en permanent moeten blijven ontwikkelen. De concurrentiepositie van de franchiseorganisatie moet gewaarborgd blijven en verbeterd worden. De vergoeding voor deze activiteiten is de royalty, die vaak als percentage van de omzet wordt berekend en periodiek, bijvoorbeeld per maand, in rekening wordt gebracht. Diverse andere royaltybepalingen komen in de praktijk ook voor, zoals een vast bedrag (‘fixed-royalty’) per jaar, die je per maand betaalt. De royalty bevat ook een winstcomponent voor de franchisegever.

Reclamebijdrage
De franchisegever zorgt voor het opstellen en het uitvoeren van het reclame- en promotiebeleid en de activiteiten die daaruit voortvloeien. De kosten hiervan worden doorberekend aan de franchisenemer, vaak als een percentage van de omzet.

Voordelen van een franchise-formule

Zowel de franchisegever als de franchisenemer hebben voordeel bij een franchise-situatie. Een overzicht van de voordelen voor jou als franchisenemer:

Laagdrempelige startfase
De franchisegever neemt jou als franchisenemer een deel van de werkzaamheden voor en tijdens de startfase uit handen. Een aantal ‘beginnersfouten’ wordt daardoor vermeden. De franchisegever beschikt zelf over de know-how of heeft daarvoor gespecialiseerde mensen ingehuurd, waar jij je voordeel mee kunt doen
Deskundige begeleiding
Je krijgt toegang tot veel know-how van de franchisegever en krijgt permanente begeleiding.
Herkenbaarheid
De verkoop van je diensten en/of producten wordt gestimuleerd door een uniforme uitstraling en een gemeenschappelijke naam (handelsnaam en merk).
Hogere omzet
Je kan als franchisenemer vaal een hogere omzet behalen dan niet samenwerkende collega’s of concurrenten. Je zeilt immers mee op de professionele marketing en de herkenbaarheid van de formule en alle ervaringen binnen het samenwerkingsverband. Je kan je als franchiser meer toeleggen op de commerciële kant van de onderneming (zoals de verkoop van producten en/of diensten, aftersales service en presentatie). Dit resulteert in een hogere omzet door de professionele aanpak én in lagere kosten door de schaalvoordelen die de samenwerking je oplevert. De winst blijft bovendien bij jou als zelfstandige ondernemer/ franchisenemer.
Inkoopvoordeel en lagere kosten
Grootschaligheid geeft kostenvoordelen. Meestal lukt het de franchisegever om gunstige condities te bedingen door het grote inkoopvolume van bijvoorbeeld producten. Daarnaast kan je als franchisenemer gebruik maken van centrale dus betere afspraken met bijvoorbeeld de leverancier, de bank, de accountant en het reclamebureau.
Interne trainingen
De franchisegever kan trainingen en opleidingen voor franchisenemers en hun personeel (laten) verzorgen.
Bedrijfsvergelijking
Aan de hand van cijfermatige gegevens kan er een bedrijfsvergelijking worden uitgevoerd zodat je van je collega franchisenemers kunt leren (en zij van jou). Zo’n bedrijfsvergelijking helpt ook bij het optmialiseren van de resultaten van de franchisenemer en -gever.
Relatief risicomijdend ondernemen
Investeringen zijn door de ruime ervaring van de franchiseorganisatie vrij nauwkeurig te bepalen, waardoor financiële tegenvallers beperkt kunnen blijven. Vaak kan je gebruik maken van een financieringsregeling.
Zelfstandigheid
Zowel juridisch als economisch blijft je een zelfstandig ondernemer. De zelfstandigheid wordt tevens gewaarborgd door de overeenkomsten die je met de franchisegever afsluit.

Een win-win situatie dus?

Ja én nee. Het grootste nadeel van franchising voor jou als franchisenemer is dat je een stuk handelingsvrijheid inlevert. Als franchisenemer heb je verplichtingen tot bepaalde zaken en zul je binnen de formule moeten werken zoals die ontwikkeld is door de franchisegever. Doorgaans is een franchisecontract voor vijf jaar en zit je eraan vast, of het nu goed of slecht loopt.

Je zult veel moeten overleggen met de franchiseorganisatie. Om continuïteit te waarborgen zal de franchisegever controleren en toezien op de uitvoering van de formule. Niet iedere ondernemer is daar geschikt voor. Maar als je die ‘nadelen’ afzet tegen de voordelen dan is zelfstandig ondernemen onder de ‘paraplu’ van een centrale organisatie een veilige, risicoverminderende manier van ondernemen.

Tenslotte: de verschilende franchisevormen

Ook binnen de franchise-sector zijn er verschillende vormen te onderscheiden, waarin een franchise gegoten kan worden.

First generation franchise: Deze vorm is sterk productgericht en vindt zijn toepassing voornamelijk bij het dealersysteem. Voorbeelden hiervan zijn garagebedrijven en benzinestations.
Trademark franchise: Ook hier staat het product centraal. Deze vorm wordt voornamelijk toegepast bij de industrie en is te vergelijken met productie in licentie. Voorbeelden hiervan zijn 7-Up en Coca Cola.
Second generation franchise: Dit is de franchisevorm die je als zelfstandige ondernemer het meest zult tegenkomen. Hier staat niet zozeer het product centraal, maar is er sprake van een Total Business Concept. Alle onderdelen van de bedrijfsvoering, zoals bijvoorbeeld marketing, verkoop, administratie en automatisering worden allemaal vanuit de franchise-organisatie aangestuurd. Binnen deze second generation franchise kun je twee subvormen onderscheiden:
- Hard franchising
  Er is sprake van hard franchising als er duidelijke afspraken zijn gemaakt over vrijwel alle aspecten van de bedrijfsvoering (Total Business Concept)
- Soft franchising
  Fabrikant, groothandelaar of verzekeraar gaat met een groep zelfstandige ondernemers een franchise aan. De afspraken zijn tamelijk vrijblijvend.