De samenhang tussen vrouwelijk ondernemerschap en kinderen is al vele decennia bekend. Ruim dertig jaar geleden observeerden wetenschappers deze positieve correlatie al. Zij verklaren deze samenhang op basis van twee tegengestelde hypothesen:
1. Omdat vrouwen – meer dan mannen – de druk voelen om betaald werk en de zorg voor kinderen te combineren, kiezen ze voor ondernemerschap. Deze vorm van zelfstandigheid biedt hen meer flexibiliteit.
2. Ondernemers hebben meer kinderen om er zeker van te zijn dat ze een geschikte opvolger hebben voor het familiebedrijf.
Combi ondernemerschap en kinderen
In een recente studie van Florian Noseleit – Assistant Professor Rijksuniversiteit Groningen – is onderzocht of vrouwelijke ondernemers meer kinderen hebben óf dat vrouwen met meer kinderen eerder ondernemer worden. De resultaten uit zijn onderzoek laten zien dat vrouwen met meer kinderen inderdaad vaker als ondernemer aan de slag gaan. Flexibiliteit en de controle over de invulling van dagelijkse werkzaamheden om werk en zorgtaken te combineren, zijn dus belangrijk bij de beslissing om als zelfstandige aan de slag te gaan. Als een baan in loondienst voldoende flexibiliteit zou bieden, dan zou dit minder een reden worden voor het zelfstandig ondernemerschap. De keuze voor ondernemerschap is daarbij groter in landen met een hogere vraag naar flexibele arbeid. Daar sluit ondernemerschap goed bij aan.
Daartegenover staat dat ondernemerschap niet de oorzaak is dat vrouwen meer kinderen hebben. Dus ben je vrouw en ondernemer dan is het niet zo dat je meer kinderen hebt dan niet-ondernemende vrouwen. Wel stellen vrouwen die zelfstandige zijn het krijgen van kinderen vaak uit in vergelijking met vrouwen in loondienst. Dat heeft verder geen effect op het aantal kinderen, dat verschilt niet tussen beide groepen.
Kinderen als opvolger?
De eerste stelling kwam me erg bekend voor en gebruik ik zelf ook veelvuldig in gesprekken en presentaties. Ik moest in eerste instantie grinniken bij de tweede hypothese, maar het triggerde me wel en ik ging op verder onderzoek uit. Ik vond een interessant artikel bij The Economist over het ‘adopteren’ van volwassenen in Japan. Omdat ondernemerscompetenties voor het grootste deel zijn aangeleerd en niet aangeboren – zie ook mijn boek Het Ondernemersgen – gaan veel Japanse familiebedrijven op zoek naar de meest geschikte opvolger en dat kan ook buiten de familiegrenzen zijn.
Geadopteerde zonen
In Japan was het tot de Tweede Wereldoorlog zo dat het familievermogen via de mannelijke lijn werd doorgegeven en wel naar de oudste zoon. In families met alleen dochters kwam er een vraag naar adoptiezonen die het familiebedrijf voortzetten. In de naoorlogse periode is dit ‘not done’, maar in de praktijk blijkt het moeilijk uit te bannen. Zo hebben bedrijven als Toyota en Suzuki geadopteerde zonen als topmanager aangesteld.
Aanwijzingen dat dit in Europese context eveneens het geval kan zijn, heeft Florian Noseleit in zijn studie niet direct gevonden. Hij vond slechts een mager bewijs voor verhoogde vruchtbaarheid voor vrouwen met een ondernemende partner. De reden hiervoor kan zijn dat dit de kans verhoogd op een geschikte opvolger voor het familiebedrijf. Maar keiharde data zijn hiervoor in deze steekproef niet gevonden.
Dus…
We kunnen uit het onderzoek concluderen dat vrouwen met meer kinderen vaker als ondernemer aan de slag gaan. Het omgekeerde, namelijk dat ondernemerschap de oorzaak is van het hebben van meer kinderen, is niet aangetoond. Een oproep aan vrouwelijke ondernemers is om je ambities te communiceren en samen met anderen ervoor te zorgen dat de werk- en zorgtaken ‘goed’ worden verdeeld.
Het wetenschappelijke artikel van Florian Noseleit kan worden opgevraagd door een mail te sturen naar info@josettedijkhuizen.nl.
Bronnen:
The economist
Noseleit, Florian (2014). Female Self-Employment and Children, Small Business Economics.