En zo was ik opeens op weg naar Pakistan. De reden van mijn bezoek was de uitnodiging van de Trade Development Authority of Pakistan (TDAP) om als ‘keynote speaker’ op te treden bij een conferentie over vrouwelijk ondernemerschap. Zij zijn als het ware onze vroegere Kamer van Koophandel en actief op het gebied van handelsbevordering. Vandaar het congres dat werd gevolgd door een driedaagse beurs voor vrouwelijke ondernemers.
Beeldvorming door de media
Voor mijn vertrek naar Lahore, Pakistan, had ik van het land een beeld dat was gevormd door de media en een aantal boeken die ik had gelezen. Het kwam op me over als een divers en verscheurd land dat letterlijk en figuurlijk vecht voor zijn bestaan. “The land of endless horizons” las ik op een presentatie en die slogan begrijp ik beter na mijn bezoek aan dit boeiende land.
Voorbij microkredieten en ‘inclusive finance’
Als koningin werd ik samen met Ria Doolaard-Meekers (PUM Senior Expert) ontvangen bij Expo Lahore, compleet met politie-escorte, rode loper, fotografen en ontvangstcomité. Het was zeer eervol om te mogen spreken over de situatie van vrouwelijke ondernemers in de wereld aan de hand van mijn VN-statement en suggesties te geven voor verbetering. Een van de thema’s die ik benoemde was om nu voorbij microkredieten en ‘inclusive finance’ te gaan en vrouwen te beschouwen als volwaardige ondernemers.
‘Empowerment’ op het Pakistaanse platteland
Na mijn speech heb ik dit verder inhoudelijk besproken met een aantal NGO’s, non-governmentele organisaties. Deze organisaties doen ongelofelijk goed werk bij het activeren van voornamelijk vrouwen op platteland. Door hen niet alleen een kleine lening te verstrekken, maar ook te trainen op het terrein van financiën – slechts 3% van de Pakistaanse vrouwen heeft een bankrekening! – marketing maar bijvoorbeeld überhaupt leren lezen en schrijven, is er daadwerkelijk sprake van ‘empowerment’. Het zijn misschien maar kleine stapjes, maar als we ons realiseren dat vrouwen in bepaalde gebieden het huis niet uit mogen om te gaan werken, is dit al een grote overwinning. Nu de vervolgstappen…
Passie, gedrevenheid en daadkracht
Dit fenomeen van geïsoleerde vrouwen die met handwerk een eigen inkomen verdienen op het platteland, hoorde ik ook veelvuldig op de beursvloer. Daar waren circa 300 stands van vrouwelijke ondernemers die hun waar tentoonspreiden. Degene die ik in die dagen kon spreken waren de verkopende ondernemers die wél naar buiten kunnen. Zij zijn als het ware de poort naar de klant. En met wat een passie, gedrevenheid en daadkracht ze dat uitvoerden! Of, zoals Sarwat Imran van Hareer Islamic Dresses in een gesprek zegt: ‘We can do everything in our life when you have good intentions, faith, hard work and believe in yourself’.
To be continued
Al pratend merk je wel dat veel basiskennis, vooral op marketinggebied, ontbreekt, maar de potentie en motivatie is er zeer zeker. En dat zijn tenslotte cruciale randvoorwaarden voor succesvol ondernemerschap. Het is nu aan hen, de Pakistaanse TDAP en andere organisaties om deze onderneemsters naar een hoger niveau te tillen. Zelf heb ik daar diverse ideeën over die ik de komende tijd verder ga uitwerken, dus Pakistan: we will meet again!