Ook al ben je eigen baas, toch werk je af en toe in teamverband. Je gaat een samenwerkingsverband aan, werkt in een team bij een klant, bent deel van een team bij netwerkbijeenkomsten of je voert samen met anderen een opdracht uit. Voor de één geen enkel probleem, voor de ander een worsteling dat werken in een team.
Want juist in een team komt het duidelijk naar voren: wij mensen zijn allemaal verschillend en hebben allemaal een andere achtergrond, opvoeding, opleiding en ervaring. Daarnaast neemt iedereen zijn/haar eigen normen en waarden mee, net als zijn/haar persoonlijke drijfveren of motivatie om dingen te doen, eigen karaktereigenschappen en persoonlijke overtuigingen over hoe dingen zouden moeten of kunnen.
De ontwikkeling van een team
Met het samenstellen van een team ben je er dan nog niet. Ieder team, eenmaal geformeerd, gaat door een eigen ontwikkelingsproces heen. Eerst moet men elkaar leren kennen. Dan volgt het aftasten van elkaars sterktes en ontstaat er wrijving. Dat is vaak het moment waarop je afspraken begint te maken over hoe het team het beste kan functioneren om een geoliede machine te worden.
Er zijn dus genoeg punten waarop het kan klikken en goed kan gaan in het samenwerken in een team. Net zoals er genoeg punten zijn waarop het juist kan botsen of mis-matchen met een ander in de samenwerking. Belangrijk om je daar bewust van te zijn als je als ondernemer bij verschillende opdrachtgevers werkt en in verschillende teams in verschillende bedrijfsculturen snel je draai moet zien te vinden.
Effectief teamwork
“Niemand is perfect, maar een team kan het zijn” is één van mijn favoriete credo’s. Maar hoe bereik je dat, dat ‘perfecte’ of effectieve team?
Er zijn verschillende manieren om naar een team te kijken. Ik analyseer een team op twee manieren: kijkend naar de manier van samenwerken en kijkend naar de onderlinge verstandshoudingen.
- Is voor iedereen duidelijk wat het doel van het team is? Wat de structuur en de processen zijn bij het samenwerken en wat de algemene gedragsafspraken zijn over hoe we met elkaar omgaan.
Als dat onduidelijk is merk je het gelijk: je ziet ‘eilandjes’, mensen zijn bezig met de verkeerde dingen, er worden klussen dubbel gedaan en je ziet en hoort dat er miscommunicatie is. - Durven de teamleden zich kwetsbaar op te stellen en hebben ze vertrouwen? Geeft men elkaar feedback en durft men meningsverschillen aan te gaan? Is er betrokkenheid bij elkaar, neemt men verantwoordelijkheid en is men gericht op activiteiten die bijdragen aan het eindresultaat?
Als het hieraan ontbreekt, zie je dat mensen ‘op eieren lopen’ en zeggen dat het goed gaat terwijl je spanningen voelt. Er is onduidelijkheid over hoe en waarom zaken moeten gebeuren. Er is geen betrokkenheid bij het werk of bij elkaar en men vermijdt de verantwoordelijkheid of schuift het af en focust op persoonlijk belang (ego).
Hoe kun je zorgen voor een perfect team?
Dit zijn dus belangrijke punten om je bewust van te zijn als je in teamverband gaat werken. Waar moet je precies op letten om te weten of een team als een geoliede machine kan draaien?
- Wie is de leider van het team? Wat is de stijl van leiderschap? Is dit geaccepteerd?
- Hoe is de rolverdeling in het team? Is dit duidelijk voor iedereen? Zijn de doelen helder voor iedereen?
- Hoe worden afspraken gemaakt binnen het team? En worden de afspraken nagekomen?
- Hoe wordt er gecommuniceerd binnen het team? Als het goed gaat, maar ook als dingen minder goed gaan. Wat wordt er gezegd en hoe? En wat wordt er niet gezegd?
Als je deze zaken weet, hoort of ziet, kun je zelf een strategie bedenken om hiermee om te gaan. De precieze invulling ligt aan jouw rol in het team en het doel van jouw opdracht.
Pas jij in het team?
Naast de wisselwerkingen binnen het team, heb je natuurlijk met jezelf te maken. Ook jij hebt je eigen achtergrond, je ervaringen, je normen en waarden en je karakter. Ook jij neemt dit allemaal mee als je ergens binnenkomt. Pas jij daar eigenlijk wel?
De allerbelangrijkste graadmeter is uiteraard je gevoel. Als je ergens binnenkomt merk je gelijk of je je op je gemak voelt of niet. Als je een gevoel van ‘niet pluis’ hebt, probeer dan objectief voor jezelf na te gaan hoe dat komt. Zit het bij jou omdat je het bijvoorbeeld spannend vind om daar te zijn, loop je op je tenen, denk je dat je het niet weet of kan of is het iets wat je bij de anderen voelt?
Teamwork in de praktijk: mijn eigen ervaring
Toen ik laatst met iemand samenwerkte, merkte ik dat mijn normen en waarden heel anders waren dan die van de ander. Dat zorgde bij mij even voor een innerlijk conflict. Ik had andere verwachtingen over hoe je met elkaar omgaat en communiceert.
Ik ben namelijk iemand die anderen op de hoogte houdt van wat ik wanneer en hoe doe en ik kom mijn afspraken na. Lukt dat niet, dan laat ik dat weten (communiceer ik hierover). De ander deed dat duidelijk niet. We hadden een afspraak die de ander niet nakwam, maar ik hoorde niets, zelfs niet als ik erachteraan belde. Het gebeurde keer op keer. Ik werd er gek van.
Ik vroeg mijzelf echt af of ik om zou kunnen gaan met deze normen en waarden en het daaruit voortvloeiende gedrag van mijn samenwerkingspartner. Na wat overpeinzingen mocht ik van mezelf verwachten dat ik trouw bleef aan mijn normen en waarden en dat die naast die van de anderen konden bestaan. Dat betekende wel dat ik voor mezelf op moest komen, aan moest geven waar mijn grenzen lagen en vooral mijn verwachtingen helder moest uitspreken naar de andere teamgenoten. Toen ik dat eenmaal gedaan had, begreep de ander wat ik miste in onze samenwerking en konden we samen een nieuwe samenwerkingsafspraak maken.
Teamverband: ja of liever niet?
Wat helpt mij bij de start van het wel of niet werken in teamverband?
Ik…
1. bereid mezelf goed voor.
2. stel vragen, luister goed en probeer eerst de ander te begrijpen voordat ik begrepen wilt worden.
3. ga uit van het positieve van iedereen die ik ontmoet, ook als het gedrag anders lijkt of overkomt.
4. ben ontspannen, glimlach en heb een open, uitnodigende houding.
5. doe geen aannames en check mijn observaties.
6. last but not least: ik blijf mezelf.
Als je dit helder hebt, kun je pas voor jezelf besluiten of je in het team waar je instapt wilt of kunt functioneren.
En vergeet niet, ook als ondernemer, ‘nee’ is ook een antwoord.